مونالیزا که به لبخند ژوکوند نیز شهرت دارد ، نام یکی از معروف‌ترین تابلوهای نقاشی لئوناردو داوینچی هنرمند مشهور ایتالیایی است که با رنگ روغن بر روی صفحه چوب سپیدار نقاشی شده‌است .
این اثر استثنایی در طول تاریخ چندین بار ربوده شده ، و با اینکه بیش از ۵۰۰ سال از زمان خلقش می‌گذرد اما آسیب چندانی ندیده‌است . مونالیزا هم اکنون در تملک دولت فرانسه می‌باشد و در موزه لوور در پاریس نگهداری می‌شود .
تابلوی مشهور لبخند ژوکوند به دلیل لبخند بسیار مرموز مونالیزا و همچنین سبک نوین نقاشی لئوناردو داوینچی در آن زمان ، به شهرت جهانی رسید . گفته شده است که داوینچی سفارش نقاشی این اثر را بین سال‌های ۱۵۰۳ تا ۱۵۰۶ دریافت کرد ، اما آن را به موقع تحویل نداد و چند بار آن را عوض کرد .
ریشهٔ تاریخی لبخند مونالیزا ویرایش
لئوناردو داوینچی نقاشی مونالیزا را در ۱۵۰۳ یا ۱۵۰۴ در فلورانس آغاز کرد. به گفته جورجیو واساری، (یکی از هم دوره ای‌های داوینچی) او پس از چهار سال تاخیر نقاشی را نا تمام رها کرد ؛ که چنین رفتاری در بسیاری از نقاشی‌های لئوناردو شایع است که بعدها در زندگی اش ابراز پشیمانی می‌کند : ” … هرگز یک کار را به پایان نرساندم … ” تصور می‌شود که او همچنان به کار بر روی مونا لیزا به مدت سه سال پس از اینکه به فرانسه نقل مکان کرد تا مدت کوتاهی قبل از مرگش در سال ۱۵۱۹ ادامه داد تا آن را به پایان رساند . این اثر یکی از پر آوازه ترین چهره فردی جهان است . ابهام این چهره نتیجه علاقه داوینچی به سایه روشن کاری است . این چهره را درون یک هرم قرار داده است و سه لکه بزرگ روشنایی در اثر بوجود آورده است . ترکیب بندی صحیح ، رنگ پردازی مناسب ، تاکید بر عنصر انسانی ، تصویر سه بعدی و نمایی علمی از سایه روشن کاری از ویژگی‌های این اثر می‌باشد ؛ که باعث زیبایی آن شده است . منظره کمی از بالا و چهره کمی از پایین دیده شده است .
از تاریخ این چنین بر می‌آید که فردی بنام فرانسیسکو بارتولومئواز اشراف شهر فلورانس از داوینچی خواسته است که پرتره همسر سوم خود یعنی لیزا آنتونیو ماریا را برای او نقاشی کند . داوینچی نزدیک به چهار سال روی این اثر هنری کار کرد و پس از اتمام نقاشی در سال ۱۵۰۷ این تابلوی زیبا را به فرانسیسکو نفروخت ، فلورانس را ترک کرد و آنرا نزد خود نگاه داشت .
برخی معتقد هستند از آنجایی که لئوناردو تابلو را تمام نکرده بود آنرا به فرانسیسکو نفروخت و بسیاری دیگر معتقد هستند که لئوناردو عاشق این تابلو بود .
داوینچی در سال ۱۵۱۶ هنگامی که تابلو مونالیزا را در چمدان‌های خود داشت وارد فرانسه می‌شود و آنرا به پادشاه وقت فرانسه فرانسیس اول می‌فروشد . پس از آن به مرور زمان این اثر زیبا به شهرهای مختلف فرانسه نقل مکان می‌کند تا اینکه پس از انقلاب فرانسه ، مونالیزا موزه لوور را به‌عنوان خانه خود انتخاب می‌کند .
ناپلئون آنرا از موزه برمی دارد و به اتاق خواب خصوصی خود می‌برد ، ولی پس از تبعید ناپلئون این اثر دوباره به لوور بازگردانده می‌شود .
جای خالی مونالیزا بر روی دیوار لوور
در ۲۱ اوت سال ۱۹۱۱ تابلو مونالیزا توسط یک دزد ایتالیایی دزدیده و به ایتالیا آورده می‌شود . پس از گذشت دو سال این تابلو در زادگاه خود یعنی فلورانس دیده می‌شود و پس از انجام برخی فعالیت‌های اداری و قانونی تابلو دوباره به لوور بازگردانده می‌شود .
در سال ۱۹۵۶ شخصی اقدام به پاشیدن اسید به قسمت پایینی تابلو نمود که مرمت آن سال‌ها به طول انجامید . در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلادی شهرهای نیویورک ، توکیو و مسکو میزبان این تابلو بودند .